ESB (Erişim Sağlayıcılar Birliği)

Bu madde henüz taslaktır ve eksiktir. Daha sonra yeniden inceleyiniz.

Erişim Sağlayıcılar Birliği (ESB), İnternet erişim engellemelerini gerçekleştirmek için BTK tarafından kurulmuş bir kuruldur. Mahkemelerin başvuru üzerine ya da BTK’nın re’sen oluşturduğu erişim engelleme kararları bu kuruluşa gönderilir. Kuruluş da, kararı ilgili kuruluşlara dağıtır.

İçindekiler

1 Kuruluşun Yasal Durumu
2 STK mı, Değil mi?
3 Kuruluştaki Eleştiriler
4 CHP’nin Anayasa Mahkemesi Başvurusu
- 4.1 Anayasa Mahkemesi Kararı
5 Genel Kurullar
6 Linkler

Kuruluşun Yasal Durumu

ESB 17/25 aralık döneminde ortaya dökülen kimi tapeler üzerine, 5651 sayılı kanuna, 2014 başında eklenen düzenlemelerle gelen bir kuruluştur^[1]. Kanuna eklenen 6cı madde Erişim Sağlayıcılar Birliğini tanımlar^[2].

STK mı, Değil mi?

5651 sayılı kanuna 2014 başında getirilen düzenlemelere yani ESB’nin kanundaki kuruluş maddesine bakıldığında, sanki “sivil toplum örgütü (STK)” gibi tanımlandığı görülüyor. Ancak kuruluşunda ve sonraki tüm genel kurullarında, bu kuruluşun bir sivil toplum örgütünden çok devlet kurumu gibi oluşturulduğu görüldü.

2010 öncesindeki YouTube erişim engellemesi tüm dünyada ülkemize yönelik “sansürcü” algısını arttırdığı için “devlet değil, ISS’ler kendileri engelliyor” algısı yaratmaya yönelik olarak planlandığı anlaşılıyor.

Kuruluştaki Eleştiriler

ESB güya sivil inisiyatif ama bizzat BTK (TİB) tarafından kurulup, tüzüğü BTK (TİB) tarafından yazıldı ve yine BTK (TİB) tarafından onaylandı.

Kanun; ESB’nin kuruluşu için ilgili operatörlerden % 25’inin oluşturduğu tüzükten bahseder. Ancak internet erişimi sağlayan firmalar, “sansürün devlet eliyle yapılması, ancak sivilmiş gibi sunulması” yaklaşımına sıcak davranmadılar.

BTK (TİB) erişim sağlayıcılar tanımına giren 325 firmayı davet ettiği toplantıya “siz hazırlamakta zorluk çekersiniz diye biz hazırladık” diyerek getirdiği tüzüğü zorla onaylatmaya çalışmıştı. Toplantıda, açıkça imzalamadan buradan çıkamazsınız denilmişti. Ancak buna rağmen, BTK tüzüğü onaylatamadı^[3].

Aynı dönemde serbest telekom işletmeciler derneği olan Telkoder hazırladığı tüzüğe 115 imza toparladı^[4][5] ve BTK’ya sundu.

Ama BTK Telkoder’in tüzüğünü gözönüne almadan, –şaşırtıcı ve hukuki değil ama– kanuna idari bir karar getirdi. Tanıma giren firma sayısını –sadece abone olanlar denilerek– 46 olarak yorumladı. BTK (TİB) kendisine hükümet tarafından verilen görevi yerine getirmek için aşırı bir çaba gösterdi.

Dolayısıyla tüzüğün onaylanma sayısı olan ¼ için 82 firma yerine 11 firmanın imzasını kabul etti.

BTK’nın hazırladığı tüzük –115 imzalı Telkoder tüzüğüne rağmen–, Türksat, Türk Telekom, Vodafone ve Turkcell ve 3 büyük operatörün yan kuruluşları olan TTnet, Superonline, Millenicom gibi firmaların imzaları ile kabul edildi ve ESB kurulmuş oldu^[6].

ESB mevcut hukuk düzeni içinde hukuki görülüyor ve herkesin üye olması mecburi. Yaptığı tek iş ise, sektör tarafından “postacılık” olarak yorumlanıyor. Yani BTK ya da Mahkemeden gelen site kapatma/engelleme kararlarını ilgili servis sağlayıcılara yönlendiriyor. Yaptığı başka bir iş yok.

CHP’nin Anayasa Mahkemesi Başvurusu

5651 sayılı “İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun”da önemli değişiklikler yapan 6518 sayılı kanun, 06.02.2014’de kabul edilmiş, 18.02.2014’de ise zamanın Cumhurbaşkanı tarafından onaylanmıştı^[7].

Arkasından, 01.03.2014 tarihinde yürürlüğe giren 6527 sayılı Kanunla 6518 (ve dolayısıyla 5651) sayılı kanun üzerinde yine bazı değişiklikler yapılmıştı.

Kanunlarla ilgili olarak Anayasa Mahkemesine sadece ana muhalefet partisi ya da 110 milletvekilinin imza atmasıyla başvuru yapılabiliyor. Bu kanun değişikliği konusunda ise, ana muhalefet partisi CHP yapılan değişiklikler ile getirilen düzenlemelerin hukuk tekniği, temel hak ve özgürlükler ile demokratik toplumun gerekleri açılarından değerlendirilmesi gerektiği sav’ı ile 17 nisan 2014’de Anayasa Mahkemesine başvurdu^[8]. Başvuruda 2 konuya odaklanılmıştı. Bunlardan birisi, site engellemeleri, diğeri erişim sağlayıcılar birliği

Anayasa Mahkemesi Kararı

Anayasa Mahkemesi 2015 aralık sonunda konuyu görüştü. O dönem “İptal etti ama Belirsizlik İçeriyor” [3] yazmıştık. Anayasa Mahkemesi ESB’nin sınırsız engelleme yetkisini iptal etti [4] ama bir yandan da, ESB’nin dernek, vakıf veya kamu kurumu niteliğinde bir meslek örgütü sayılamayacağı, “idari teşkilat yapısı içinde yer almayan, kanunla kurulmuş kendine özgü bir kurum olduğu” değerlendirmesi yaptı. Dolayısıyla ESB çalışmaya devam ediyor.

Genel Kurullar

ESB, kurulduğu günden bu yana her sene olağan genel kurul gerçekleştiriyor. Bu toplantılarda zaten ESB’nin bir STK olmadığı, Ulaştırma Bakanlığı ve BTK tarafından yönetildiği ve şekillendirildiği görülüyor.