Veri Bütünlüğü (Bozulmamışlığı)

Veri Bütünlüğü (İngilizcesi : Data Integrity), verinin tüm yaşam döngüsü boyunca doğruluğu ve tutarlılığının sürdürülmesi ve güvencesidir. Verileri depolayan, işleyen veya alan herhangi bir sistemin tasarımı, uygulanması ve kullanımı için kritik bir unsurdur. 

Verilerin bütünlüğü güvenli olduğunda, bir veritabanında depolanan bilgiler, ne kadar süreyle saklanırsa saklansın veya ne sıklıkta erişilirse erişilsin eksiksiz, doğru ve güvenilir kalacaktır.

Veri Bütünlüğü Ne Değildir?

Veri bütünlüğü genellikle veri güvenliği ve veri kalitesi yanlış bir şekilde veri bütünlüğünün yerine geçer, ancak her terimin ayrı bir anlamı vardır.

Veri güvenliği, verilerin bozulmaması için alınan önlemlerin toplamıdır. Veri bütünlüğünün de bir alt başlığıdır. Yetkisiz erişimi kısıtlayan ve verileri zararlı veya istenmeyen şekillerde kullanabilecek diğer kişiler tarafından erişilemez durumda tutan sistemlerin, süreçlerin ve prosedürlerin kullanımını içerir. Veri güvenliğindeki ihlaller küçük ve içermesi kolay veya büyük olabilir ve önemli hasara neden olabilir. 

Veri kalitesi ise, verilerinizin kullanıldığı kurumun ihtiyaçlarını karşılayıp, karşılamaması ile ilgili. Yine veri bütünlüğünün bir alt başlığıdır.

Yani “Veri bütünlüğü”, bilgilerin varlığının tamamı boyunca eksiksiz ve doğru tutulmasıyla ilgilenirken, veri güvenliğinin amacı, bilgileri dış saldırılardan korumaktır.  Veri kalitesi ise verinin durumunu raporlar ama Veri bütünlüğü, verilerin nasıl girildiğini, depolandığını, aktarıldığını ve çok daha fazlasını yöneten bir dizi kural ve süreç uygulayarak daha da ileri gider.

Veri Bütünlüğü Türleri

Fiziksel Bütünlük

Fiziksel bütünlük, depolanırken ve alınırken bu verilerin bütünlüğünün ve doğruluğunun korunmasıdır. Doğal afetler meydana geldiğinde, elektrikler kesildiğinde veya bilgisayar korsanları ya da kötü niyetli kişiler veritabanı işlevlerini bozduğunda, fiziksel bütünlük tehlikeye girer. İnsan hatası, depolama erozyonu ve diğer birçok sorun, veri işleme yöneticilerinin, sistem programcılarının, uygulama programcılarının ve iç denetçilerin doğru verileri elde etmesini imkansız hale getirebilir.

Mantıksal Bütünlük

Mantıksal bütünlük, ilişkisel bir veritabanında farklı şekillerde kullanıldığından verileri değişmeden tutar. Mantıksal bütünlük, verileri insan hatasından ve bilgisayar korsanlarından da korur, ancak fiziksel bütünlükten çok farklı bir şekilde. Dört tür mantıksal bütünlük vardır:

• Varlık bütünlüğü Varlık bütünlüğü, verilerin bir kereden fazla listelenmediğinden ve tablodaki hiçbir alanın boş olmadığından emin olmak için birincil anahtarların (veri parçalarını tanımlayan benzersiz değerler) oluşturulmasına dayanır. Verileri birbirine bağlanabilen ve çeşitli şekillerde kullanılabilen tablolarda depolayan ilişkisel sistemlerin bir özelliğidir.
• Bilgi bütünlüğü Bilgi bütünlüğü, verilerin tek tip olarak depolanmasını ve kullanılmasını sağlayan bir dizi işlem anlamına gelir. Yabancı anahtarların nasıl kullanıldığına ilişkin veritabanının yapısına gömülü kurallar, yalnızca uygun verilerin değiştirilmesi, eklenmesi veya silinmesinin gerçekleşmesini sağlar. Kurallar, mükerrer veri girişini ortadan kaldıran, veri girişinin doğru olduğunu garanti eden ve/veya geçerli olmayan veri girişine izin vermeyen kısıtlamalar içerebilir.
• Etki alanı bütünlüğü Etki alanı bütünlüğü, bir etki alanındaki her bir veri parçasının doğruluğunu sağlayan süreçlerin toplamıdır. Bu bağlamda, bir etki alanı, bir sütunun içermesine izin verilen bir dizi kabul edilebilir değerdir. Girilen verilerin biçimini, türünü ve miktarını sınırlayan kısıtlamaları ve diğer önlemleri içerebilir.
• Kullanıcı tanımlı bütünlük Kullanıcı tanımlı bütünlük, kullanıcının özel ihtiyaçlarına uyması için oluşturulan kuralları ve kısıtlamaları içerir. Bazen varlık, referans ve etki alanı bütünlüğü verileri korumak için yeterli değildir. Çoğu zaman, belirli iş kuralları dikkate alınmalı ve veri bütünlüğü önlemlerine dahil edilmelidir.

Veri Bütünlüğü Hataları

Veritabanında depolanan verilerin bütünlüğünü bazı riskler etkileyebilir. Mesela ;

• İnsan hatası : Kişiler bilgileri yanlış girdiğinde, verileri kopyaladığında veya sildiğinde, uygun protokolleri izlemediğinde veya bilgileri korumaya yönelik prosedürlerin uygulanması sırasında hata yaptığında, veri bütünlüğü tehlikeye girer.
• Aktarım hataları : Veriler, bir veritabanındaki bir konumdan diğerine başarıyla aktarılamadığında, bir aktarım hatası oluşmuştur. Aktarım hataları, hedef tabloda bir veri parçası bulunduğunda, ancak ilişkisel bir veritabanındaki kaynak tabloda olmadığında meydana gelir.
• Yazılım açıkları ve virüsler : Casus yazılımlar, kötü amaçlı yazılımlar ve virüsler, bir bilgisayarı istila edebilen ve verileri değiştirebilen, silebilen veya çalabilen yazılım parçalarıdır.
• Güvenliği ihlal edilmiş donanım : Ani bilgisayar veya sunucu çökmeleri ve bir bilgisayarın veya diğer aygıtın nasıl çalıştığıyla ilgili sorunlar önemli arızalara örnektir ve donanımınızın güvenliğinin ihlal edildiğinin göstergeleri olabilir. Güvenliği ihlal edilmiş donanım, verileri yanlış veya eksik oluşturabilir, verilere erişimi sınırlayabilir veya ortadan kaldırabilir veya bilgilerin kullanımını zorlaştırabilir.

Veri bütünlüğüne yönelik riskler, aşağıdakiler yapılarak kolayca en aza indirilebilir veya ortadan kaldırılabilir : 

• Yetkisiz taraflarca bilgilerde yapılan değişiklikleri kısıtlamak için verilere erişimi sınırlama ve izinleri değiştirme 
• Hem toplandığında hem de kullanıldığında doğru olduğundan emin olmak için verileri doğrulama 
• Verileri yedekleme
• Verilerin ne zaman eklendiğini, değiştirildiğini veya silindiğini takip etmek için günlükleri kullanma 
• Düzenli iç denetimler yapmak
• Hata algılama yazılımını kullanma